Wyjaśniamy, czym jest partenogeneza, jej przyczyny, rodzaje i przykłady gatunków, które korzystają z tej formy rozmnażania.
Co to jest partenogeneza?
Partenogeneza jest mechanizmem reprodukcja która polega na rozwoju niezapłodnionych żeńskich komórek płciowych, to znaczy zalążków, które dzielą się, aż stworzą kompletny embrion, obdarzony tym samym materiał genetyczny od jego rodzic.
Partenogeneza jest więc formą rozmnażanie bezpłciowe która nie wprowadza różnorodności genetycznej do gatunek, ale zamiast tego tworzy kopie genetyczne (klony) matki, ponieważ tylko samice niektórych gatunków są zdolne do tego rodzaju rozmnażania.
Stąd jego nazwa pochodzi od greckich słów partenos, „Dziewica” i geneza, „pokolenie”, ponieważ nie wymaga interwencji mężczyzny, choć w niektórych przypadkach wymagana jest kopulacja.
Proces ten może jednak zachodzić tylko u gatunków zdolnych do rozmnażania płciowego, ponieważ wymaga wytworzenia żeńskich gamet.
Potomkowie uzyskani w wyniku partenogenezy często nazywani są partenoty i mogą być haploidalne (n) lub diploidalne (2n), w zależności od gatunku.
Na przykład w społeczność z pszczoływ ten sposób pozyskuje się samce lub trutnie. Zazwyczaj są haploidalne, gdyż ich jedyną rolą w społeczności jest zapłodnienie królowej składającej jaja, podczas gdy wszystkie samice są diploidalne, uzyskane z zapłodnionych jaj.
Przyczyny partenogenezy
Partenogeneza może wystąpić u niektórych gatunków w zależności od sytuacji środowiskowej, jako sposób na zwiększenie liczby osoby fizyczne społeczności i stawić czoła niekorzystnym warunkom, czekając na bardziej sprzyjający scenariusz do wznowienia rozmnażania płciowego.
Jednocześnie pochodzenie tej zdolności w różnych typach żywe stworzenia jest to tajemnica ewolucyjna. Wiadomo na przykład, że bakteria rzędu Rickettsiales (takich jak Wolbachia) są zdolne do infekowania różnych stawonogi nicienie i indukują partenogenezę.
Wiadomo, że ten mechanizm rozrodczy jest powszechny w Gadyowady, płazyoraz niektóre gatunki ryb i ptaków. w ssaki rzadko występuje, z wyjątkiem ręcznie wywoływanych sztucznych technik człowiek.
Rodzaje partenogenezy
Istnieją dwa rodzaje partenogenezy, w zależności od tego, czy zachodzi proces mejoza w produkcji nowego osobnika, czyli w zależności od tego, czy ma jeden, czy dwa łańcuchy DNA w ich chromosomy:
- Partenogeneza amejotyczna lub diploidalna. Jajko jest podzielone przez mitoza a nie mejoza, więc powstały osobnik jest diploidalny. Można go uznać za rodzaj rozmnażania bezpłciowego i jest powszechny u płazińców, wrotków, skorupiaki, owady i płazy.
- Partenogeneza mejotyczna lub haploidalna. Jajeczka dzieli się przez mejozę, bez zapłodnienia, więc powstała jednostka może być haploidalna (pojedyncza nić DNA na chromosomie) lub może odzyskać swój stan diploidalny, powielając informacje genetyka odziedziczone po matce. Jest powszechny u pierścienic, wrotków, płazińców, ryb, płazów, gadów i owadów.
Przykłady partenogenezy
Rekin młot rozmnaża się w drodze partenogenezy, gdy brakuje samców.
Niektóre przykłady gatunków zdolnych do partenogenezy to:
- U pszczół i mrówek, a także u innych owadów błonkoskrzydłych, samce są tworzone przez partenogenezę, a samice przez zapłodnione jaja.
- Mszyce i inne gatunki owadów pasożyty z rośliny może rozmnażać się przez partenogenezę, gdy występuje obfitość jedzenie, powiększając w ten sposób kolonię; w przeciwnym razie idą wyłącznie do rozmnażania płciowego, aby uzyskać samce i samice.
- Tak zwany „młot rekin” (Sphyrna mokarran) i niektóre inne gatunki ryb tropikalnych są zdolne do rozmnażania w drodze partenogenezy, gdy brakuje zapłodnionych samców.
- Partenogeneza jest bardzo powszechna u niektórych gatunków gekonów, węży i waranów, zwłaszcza tak zwanych „smoków z Komodo” (Varanus komodoensis).