Wyjaśniamy, czym jest efekt motyla i teoria chaosu. Skąd wzięła się jego nazwa i różne zastosowania.
Czym jest efekt motyla?
Efekt motyla to pojęcie należące do tzw. Teorii Chaosu, która z kolei jest badaniem pewnych zjawisk matematycznych, biologicznych, fizycznych lub innych, uznając je za systemy tak złożone, że ich zachowanie jest nieprzewidywalne, a ich porządek wymyka się spod kontroli. pogląd.
Efekt motyla sugeruje, że biorąc pod uwagę początkowe warunki chaotycznego układu dynamicznego, mała, niezauważalna zmiana może mieć ogromne konsekwencje dla całego układu, całkowicie odróżniając go od całkowicie identycznego, w którym wspomniane zaburzenie nie wystąpiło.
Jej nazwa pochodzi od przykładu użytego do wyjaśnienia przez amerykańskiego matematyka i meteorologa Edwarda Nortona Lorenza, w którym istnieją dwa identyczne światy, których jedyną różnicą jest to, że w jednym znajduje się motyl za dużo gdzieś trzepocze. Zgodnie z teorią, to trzepotanie wystarczyłoby, aby z odpowiednim czasem drastycznie zmienić przyszłość tego świata, ponieważ zmiana ta miałaby reperkusje i byłaby stopniowo przenoszona na cały system.
Jednak termin „efekt motyla” stał się popularny dopiero w 1987 roku, kiedy ukazała się książkaChaos: tworzenie nauki Jamesa Gleicka, który był bestsellerem i rozpowszechniał teorie Nortona. Od tego czasu jest często używany w pracach popularnonaukowych oraz w licznych utworach beletrystycznych, takich jak słynnaJurajski Park w reżyserii Stevena Spielberga, a nawet bardziej filmEfekt motyla , którego celem jest zastosowanie tej teorii w praktyce poprzez opowieść o możliwych światach.
Zastosowania efektu motyla
Początkowe zamierzone zastosowanie tej teorii wiązało się z trudnością dokładnego przewidzenia pogoda. Norton zastanawiał się w swoich badaniach, czy lot mewy może w końcu wywołać burzę tropikalną, czy też trzepotanie skrzydeł motyla w Brazylii może wpłynąć na klimat Ameryki Północnej.
Obecnie istnieje wiele tak zwanych demonstracji lub zastosowań efektu motyla, w aspektach tak różnorodnych, jak symulacja matematyczna i samopomoc. Nie jest jednak prawdą, że taki związek można udowodnić; właśnie przykład motyla ilustruje niemożność śledzenia bardzo skomplikowanej dynamiki zmian i transformacji energii, która łączyłaby trzepotanie owada z resztą ciała. rzeczywistość zmieniające się i złożone.