Talidomid jest lekiem z grupy leków uspokajających. Doprowadziło to do skandalu związanego z talidomidem z powodu uszkodzenia nienarodzonego dziecka.
Co to jest talidomid?
Substancja czynna talidomid, zwana także α-ftalimidoglutarimid znany, był wcześniej przepisywany jako środek nasenny i uspokajający. Został opracowany w latach 50. XX wieku w firmie farmaceutycznej Stolberg Grünenthal. W latach sześćdziesiątych firma Grünenthal wygenerowała prawie połowę niemieckiej sprzedaży z aktywnym składnikiem talidomidem.
Zgodnie z wynikami badań Grünenthal, nie stwierdzono żadnych patologicznych reakcji u nieciężarnych szczurów i myszy. Nawet wysokie dawki nie wywoływały ani śmiertelnych reakcji, ani skutków ubocznych w doświadczeniach na zwierzętach. W rezultacie składnik aktywny został sklasyfikowany jako nietoksyczny. Od października 1957 do listopada 1961 Grünenthal sprzedawał substancję czynną pod nazwą Contergan jako lek uspokajający i nasenny, prawie bez skutków ubocznych.
Contergan był nawet zalecany jako preferowany lek dla kobiet w ciąży z bezsennością pod koniec lat pięćdziesiątych. Niedługo później doszło do tzw. Afery Contergana, w której wzrosła liczba zdeformowanych noworodków. Na początku 1959 roku stało się jasne, że szkoda była spowodowana spożyciem aktywnego składnika talidomidu. Mimo to Contergan nadal był wypędzany do listopada 1961 roku. W całych Niemczech jest około 4000 ofiar talidomidu.
Talidomid jest dopuszczony do leczenia szpiczaka mnogiego w Niemczech od 2009 roku.
Efekt farmakologiczny
Talidomid jest pochodną kwasu glutaminowego i należy do grupy piperydynodionów. To są strukturalne modyfikacje barbituranów. Substancja czynna działa uspokajająco i sprzyja zasypianiu. Wykazano również właściwości przeciwzapalne.
Substancja czynna blokuje czynnik wzrostu VEGF. Hamując czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego, zahamowane jest tworzenie się naczyń krwionośnych.
Zastosowanie i zastosowanie medyczne
Ze względu na skandal związany z talidomidem, talidomid oczywiście nie jest już dozwolony jako środek nasenny lub uspokajający. Jednak w Niemczech substancję czynną stosuje się w leczeniu szpiczaka mnogiego. Szpiczak mnogi, znany również jako choroba Kahlera, jest chorobą złośliwą należącą do chłoniaka z komórek B i charakteryzuje się zwiększeniem liczby komórek plazmatycznych w szpiku kostnym.
W Stanach Zjednoczonych talidomid jest również stosowany w leczeniu trądu, choroby zakaźnej. Dalszymi wskazaniami do stosowania talidomidu są różne choroby skóry i choroby autoimmunologiczne. Zwłaszcza u dzieci i młodzieży z chorobą Leśniowskiego-Crohna nastąpiła poprawa objawów w związku z immunomodulującym działaniem leku.
Wydawanie talidomidu jest regulowane w Niemczech w paragrafie przepisów dotyczących recept. Leki zawierające substancję czynną talidomid są dostępne wyłącznie na receptę T. Recepta T to forma recepty, która służy wyłącznie do przepisywania talidomidu. Pacjenci muszą również przedstawić pisemne zapewnienie, że stosują antykoncepcję podczas przyjmowania talidomidu.
Tutaj znajdziesz swoje leki
➔ Leki uspokajające i wzmacniające nerwyZagrożenia i skutki uboczne
Jeśli talidomid zostanie przyjęty w ciągu pierwszych trzech miesięcy ciąży, u nienarodzonego dziecka rozwiną się poważne wady rozwojowe. Szczególnie dotknięte są kończyny. Kończyny i narządy mogą być całkowicie nieobecne. Ręka kija jest jedną z typowych dysmeli, które mogą powstać w wyniku talidomidu. Pojawia się przez skrócone ramię i przedramię wygięte do wewnątrz lub na zewnątrz. Może również brakować całych kości.
Przyczyną tych wad rozwojowych jest zahamowanie czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego. Brak tworzenia się naczyń krwionośnych w kończynach nienarodzonego dziecka prowadzi do skrócenia lub całkowitego braku zakładania rąk i nóg. Na podstawie badań można dość dokładnie udowodnić, jakie uszkodzenie powstaje w którym momencie ciąży. Na przykład w przypadku stosowania między 34 a 37 dniem ciąży brakuje małżowiny usznej. Jeśli zostanie podjęta między 38 a 45 dniem po menstruacji, u dzieci rozwijają się wady rozwojowe ramion. Wady rozwojowe kończyn dolnych rozwijają się między 41 a 47 dniem. Początkowo obawiano się, że talidomid uszkodzi również strukturę genetyczną i że szkody te zostaną przeniesione na kolejne pokolenia. Jednak ten strach się nie spełnił.
Ale talidomid może mieć również skutki uboczne poza ciążą. Na przykład u niektórych pacjentów podczas przyjmowania talidomidu rozwija się polineuropatia. Może również wystąpić zwiększone ryzyko złośliwej degeneracji.
