Plik Biodostępność to mierzalna ilość odnosząca się do substancji czynnej leku. Wartość odpowiada procentowi składnika aktywnego, który dociera do dystrybucji ustrojowej w organizmie w niezmienionej postaci. Biodostępność odpowiada szybkości i zakresowi wchłaniania leku i może rozwinąć swoje działanie w miejscu przeznaczenia.
Jaka jest biodostępność?
Biodostępność to termin farmakologiczny, który odnosi się do odsetka substancji czynnej w określonej dawce leku, która jest dostępna w niezmienionej postaci dla organizmu i krwiobiegu. Zatem biodostępność odpowiada miary szybkości i zakresu, w jakim określony lek jest wchłaniany i ostatecznie dociera do odpowiedniego miejsca działania.
Jest to szczególna miara biodostępności bezwzględna biodostępność. Z definicji leki podawane dożylnie mają 100% biodostępności. Bezwzględna biodostępność to zatem biodostępność leku w porównaniu z jego podaniem dożylnym. Z względna biodostępność jest zawsze stosowany, gdy forma podawania składnika aktywnego jest porównywana z inną formą podawania.
W farmakokinetyce biodostępność jest ważnym parametrem, zwłaszcza w związku z dopuszczeniem leku.
Funkcja i zadanie
Po zażyciu określonego leku jego aktywne składniki nie są od razu dostępne w organizmie. Na przykład leki doustne muszą najpierw przejść przez przewód pokarmowy, gdzie są wchłaniane przez ściany jelita, a dopiero potem wchłaniane do krwi i przekazywane do wątroby. Czas, w jakim substancja dotrze do osocza i zostanie przetransportowana przez krwioobieg do zamierzonego miejsca, odpowiada jej biodostępności.
Dlatego biodostępność jest mierzalnym parametrem i często jest oficjalnie podawana na lekach. Aby zmierzyć wielkość, na przykład po doustnym podaniu odpowiedniego leku lub składnika aktywnego, jego stężenie w osoczu jest określane w różnych okresach czasu. Pomiary zwykle skutkują wykresem o profilu przypominającym krzywą, co uwidacznia zalanie podawanego środka lub składnika aktywnego. To, co znajduje się pod krzywą, nazywa się AUC i odpowiada zamkniętemu „obszarowi pod krzywą”. Obszar ten wykazuje zachowanie proporcjonalne do odpowiedniej ilości składników aktywnych, które dotarły do organizmu podczas podawania. Dostępne są wzory do obliczania bezwzględnej biodostępności. Wzór F = AUC (doustne) / AUC (dożylne) podaje wartość bezwzględną.
W przypadku farmaceutyków wielkość biodostępności ma decydujące znaczenie dla określenia biorównoważności. Biorównoważność jest zawsze stosowana, gdy dwa leki mają te same składniki czynne i są wymienne w tym samym czasie, chociaż różnią się procesem wytwarzania lub substancjami pomocniczymi. Jeśli oba leki mają tę samą substancję czynną, ale mają różną biodostępność, nie są one biorównoważne i dlatego nie można ich stosować zamiennie.
W przemyśle farmaceutycznym dostępne są tak zwane bio-wzmacniacze, które wpływają na biodostępność. Zwiększają biodostępność poprzez zwiększenie wchłaniania niektórych substancji w jelicie. Ponadto hamują rozkład substancji w wątrobie i poprawiają zdolność składników aktywnych do wiązania się z przewidzianymi miejscami wiązania. Ponadto niektóre bioenergenty zwiększają prawdopodobieństwo, że składniki aktywne przenikną przez barierę krew-mózg.
Choroby i dolegliwości
W pewnych okolicznościach biodostępność niektórych substancji czynnych lub leków może być zmniejszona. Na przykład leki i składniki czynne mogą się rozpadać, gdy lek po raz pierwszy przechodzi przez wątrobę po podaniu doustnym. Efekt ten nazywany jest efektem pierwszego przejścia. Po wchłonięciu substancja czynna dociera do wątroby przez żyłę wrotną. Tam jest częściowo metabolizowany przez komórki wątroby. W ten sposób tylko część faktycznie zawartych składników aktywnych dociera do żyły głównej dolnej. Oznacza to, że tylko pozostała część leku może być stosowana do dystrybucji ogólnoustrojowej.
Efekt pierwszego przejścia zwykle omija się podając lek pozajelitowo, podjęzykowo, doodbytniczo lub policzkowo. Inną możliwością jest podawanie tzw. Proleków, które zawierają nieaktywne lub przynajmniej słabo aktywne substancje, które stają się aktywne dopiero po metabolizowaniu w wątrobie. Proleki mają zawsze duże znaczenie, gdy faktycznie aktywny składnik w ogóle nie dociera do żądanego miejsca działania, jest zmniejszony lub jest niewystarczająco selektywny przy podawaniu doustnym. Koncepcja proleku poprawia właściwości farmakokinetyczne składników czynnych, a przy wchłanianiu doustnym poprawia również biodostępność leków poprzez zmniejszenie efektu pierwszego przejścia lub umożliwienie niektórym lekom przejścia przez barierę krew-mózg.
Biodostępność leku może się różnić w zależności od osoby. Proporcja systematycznie rozmieszczonych składników aktywnych w każdym leku zależy, na przykład, od odpowiedniej funkcji wątroby, a nie tylko od właściwości chemicznych leku. Na przykład biodostępność wzrasta automatycznie u osób z pewnymi chorobami wątroby. To samo dotyczy osób starszych, których wątroba jest funkcjonalna tylko w ograniczonym zakresie ze względów fizjologicznych.
U pacjentów z chorobami wątroby standardowe dawkowanie określonego leku może prowadzić do niebezpiecznych stężeń substancji czynnych w osoczu, a tym samym do wystąpienia działań niepożądanych. Znajomość parametrów wątroby pacjentów jest zatem jedną z najważniejszych podstaw do podjęcia decyzji o konkretnej terapii lekowej lub zarządzaniu lekiem.
.jpg)