Antybiotyk Ceftriakson należy do grupy substancji czynnych cefalosporyn. Zabija bakterie, zaburzając ich syntezę ścian komórkowych.
Co to jest Ceftriakson?
Ceftriakson jest antybiotykiem o silnym działaniu. Pochodzi z cefalosporyn III generacji i może być stosowany przeciwko różnym infekcjom wywoływanym przez bakterie. Należą do nich na przykład zapalenie opon mózgowych (zapalenie opon mózgowych) lub zakażenie krwi (posocznica).
Ceftriakson został opracowany na początku lat 80-tych przez szwajcarską firmę farmaceutyczną Hoffmann-LaRoche. W 1982 roku antybiotyk pojawił się na rynku i był sprzedawany jako preparat do iniekcji. Oferowanych jest również kilka leków generycznych.
Efekt farmakologiczny
Działanie ceftriaksonu jest nieco rozszerzone w zakresie gram-ujemnym w porównaniu z cefalosporynami, które pochodzą z pierwszej i drugiej generacji. Natomiast w obszarze Gram-dodatnim występuje lekkie osłabienie. Gram-ujemne i Gram-dodatnie to różne reakcje barwienia w testach laboratoryjnych. W ramach specjalnego procesu barwienia bakteriom Gram-dodatnim nadaje się niebieski kolor, podczas gdy bakterie Gram-ujemne stają się czerwonawe, co wynika z różnych struktur komórkowych zarazków.
Ceftriakson zaliczany jest do antybiotyków beta-laktamowych. Substancja lecznicza ma właściwość hamowania odkładania się ich ścian komórkowych w okresie wzrostu bakterii. W tym procesie białka wiążące penicylinę są blokowane, co prowadzi do śmierci patogenów.
Ceftriakson jest częściową cefalosporyną. Oznacza to, że nadaje się do leczenia wielu różnych rodzajów bakterii. Antybiotyk można również stosować przeciwko bakteriom wyposażonym w białkową beta-laktamazę hamującą działanie innych cefalosporyn.
Ponieważ ceftriakson jest trudny do wchłonięcia z jelita, należy go podawać we wlewie. W ten sposób substancja czynna trafia bezpośrednio do krwiobiegu pacjenta. Po związaniu się ceftriaksonu z białkami osocza jest rozprowadzany po całym organizmie.
Podczas gdy 60 procent leku opuszcza organizm z moczem, pozostała część jest wydalana z żółcią i kałem. Około 50 procent ceftriaksonu opuszcza organizm po około sześciu do ośmiu godzinach.
Zastosowanie i zastosowanie medyczne
Ceftriakson jest stosowany przeciwko różnym infekcjom bakteryjnym. Należą do nich choroby ośrodkowego układu nerwowego (OUN), takie jak bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, wyraźne infekcje ucha, nosa i gardła, infekcje brzucha, zakażenia krwi, infekcje dróg moczowych i nerek oraz borelioza. Antybiotyk nadaje się również do leczenia infekcji stawów i kości.
Jak już wspomniano, ceftriakson podaje się we wlewie. Lek wstrzykuje się dożylnie do żyły lub domięśniowo do mięśnia. Dawkowanie leku zależy od rodzaju i nasilenia choroby oraz wieku chorego. W przypadku niewydolności nerek może być konieczne zmniejszenie dawki. Czas podawania ceftriaksonu określa lekarz prowadzący.
Zagrożenia i skutki uboczne
Przyjmowanie ceftriaksonu może czasami powodować niepożądane skutki uboczne. W większości przypadków jest to spowodowane wytrącaniem się soli wapniowych ceftriaksonu w pęcherzyku żółciowym i tworzeniem się kamieni żółciowych. Szczególnie dotyczy to dzieci.
Inne często występujące działania niepożądane to dreszcze, gorączka polekowa, bóle stawów, bóle głowy, zaczerwienienie skóry, wysypka, świąd, obrzęk (zatrzymanie wody) w tkankach, pokrzywka, zapalenie ściany żyły, uderzenia gorąca, nudności i ból w miejscu wstrzyknięcia.
Nierzadko odnotowuje się również wzrost wartości wątroby. Sporadycznie dochodzi do utraty apetytu, nudności, wymiotów, biegunki, częstego oddawania moczu, zapalenia języka, zapalenia błony śluzowej jamy ustnej, luźnych stolców i zakażeń grzybiczych jamy ustnej lub okolicy łonowej.
Jeśli ceftriakson jest podawany przez długi czas, okrężnica może zostać zakażona opornymi bakteriami. Możliwe jest również zakażenie grzybicze tego regionu, co z kolei prowadzi do zapalenia jelit, któremu towarzyszy biegunka. Ponadto istnieje ryzyko nadkażenia.
Nie należy stosować ceftriaksonu, jeśli u pacjenta występuje nadwrażliwość na substancję czynną lub inne antybiotyki beta-laktamowe. Jeśli dana osoba cierpi na inne alergie, przed przyjęciem produktu należy skonsultować się z lekarzem.
Ceftriakson może wnikać do łożyska matki i do płynu owodniowego w czasie ciąży. Uszkodzenia nienarodzonych dzieci w wyniku tego nie zostały jeszcze zarejestrowane. Niemniej jednak stosowanie antybiotyku jest zalecane wyłącznie kobietom w ciąży po wyraźnej konsultacji lekarskiej, co jest szczególnie ważne na początku ciąży.
Ostrożność jest również wymagana podczas karmienia piersią. W ten sposób substancja czynna może w niewielkich ilościach przedostać się do mleka matki, a tym samym przekazać dziecku. W efekcie istnieje ryzyko biegunki lub kolonizacji przez grzyby wywołujące zapalenie jelit. Sporadycznie występuje również uczulenie na ceftriakson, co może prowadzić do osłabienia skuteczności w przypadku późniejszego podania.
Niemowlęta leczone wapniem w tym samym czasie nie powinny otrzymywać ceftriaksonu. Istnieje ryzyko niezgodności chemicznych z czasami poważnymi konsekwencjami.
Podczas przyjmowania ceftriaksonu możliwe są również interakcje z innymi lekami. Na przykład lek jest osłabiony lub anulowany, jeśli pacjent jednocześnie przyjmuje antybiotyki hamujące wzrost. Z tego powodu należy unikać przyjmowania erytromycyny, chloramfenikolu, sulfonamidów lub tetracyklin. Z drugiej strony ceftriakson działa osłabiająco na preparaty hormonalne, które są stosowane w celu zapobiegania ciąży.
