Ranibizumab to lek z klasy przeciwciał monoklonalnych, który jest stosowany w leczeniu zwyrodnienia plamki żółtej.
Co to jest ranibizumab?
Lek ranibizumab jest fragmentem przeciwciała monoklonalnego (Fab). Przeciwciała monoklonalne to przeciwciała, które są wytwarzane przez określony klon komórek i można je prześledzić wstecz tylko do pojedynczego limfocytu B. Białka monoklonalne immunologicznie aktywne odgrywają ważną rolę w diagnostyce, terapii i badaniach, ponieważ są zdolne do wiązania określonej liczby cząsteczek. Z kolei fizjologiczna odpowiedź immunologiczna zawsze składa się z przeciwciał poliklonalnych.
Firma Genentech opracowała i sprzedaje lek ranibizumab. Genentech jest spółką zależną szwajcarskich firm farmaceutycznych Novartis i Hoffman-La Roche. Lek został po raz pierwszy zarejestrowany w 2006 roku w USA i Szwajcarii. W 2007 roku Komisja Europejska zatwierdziła ranibizumab dla wszystkich krajów UE. Z wyjątkiem Ameryki Północnej, Novartis nadal ma wyłączne prawa do dystrybucji.
Ranibizumab jest wytwarzany przy użyciu rekombinowanego DNA, które jest otrzymywane z bakterii E. coli (Escherichia coli) za pomocą inżynierii genetycznej. Ranibizumab jest fragmentem monoklonalnego przeciwciała bewacyzumabu i zapobiega tworzeniu się nowych naczyń krwionośnych w oku. Coraz częściej podobne składniki aktywne są również stosowane w terapii raka.
Efekt farmakologiczny
Fragment przeciwciała monoklonalnego, ranibizumab, wykazuje duże powinowactwo do izoform czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego A (VEGF-A) i dlatego wiąże się z nimi. Wydaje się, że VEGF-A jest kluczową cząsteczką w rozwoju wysiękowego zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem. Z powodu wiązania przez ranibizumab, receptory VEGFR-1 i VEGFR-2 na powierzchni komórek śródbłonka nie są aktywowane.
Ponieważ ranibizumab ma bardzo małą wielkość cząsteczek, przechodzi przez wszystkie warstwy siatkówki i tym samym dociera do tzw. Neowaskularyzacji naczyniówkowej (CNV). W zwyrodnieniu plamki żółtej zmiany te mają tendencję do krwawienia. Ranibizumab zapobiega aktywacji odpowiednich receptorów, a tym samym hamuje wzrost neowaskularyzacji naczyniówkowej. Jako fragment przeciwciała ranibizumab zmniejsza również ryzyko zapalenia siatkówki.
Zastosowanie i zastosowanie medyczne
Ranibizumab jest stosowany w leczeniu mokrego zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD). Lek stosuje się również w przypadku pogorszenia ostrości wzroku w kontekście cukrzycowego obrzęku plamki. W AMD pod siatkówką tworzą się tak zwane neowaskularyzacje naczyniówki i szybko krwawią. W końcowej fazie części siatkówki zostają pokryte bliznami, tak że często pojawiają się blizny podkrwawione.
AMD szybko prowadzi do ślepoty na czytanie. Zmniejsza się zdolność czytania, a także postrzeganie kontrastu i widzenie kolorów jest ograniczone. Adaptacja do zmienionych warunków oświetleniowych jest trudna, jednocześnie wzrasta wrażliwość na olśnienie. W cięższych przypadkach mogą również wystąpić defekty centralnego pola widzenia. Cukrzycowy obrzęk plamki występuje jako część metabolicznej choroby cukrzycy. Nieleczony obrzęk może prowadzić do poważnych zaburzeń widzenia, a nawet całkowitej utraty wzroku.
W obu chorobach ranibizumab wstrzykuje się do ciała szklistego oka w znieczuleniu miejscowym. Dawka wynosi zwykle 0,05 mililitra. Jedno wstrzyknięcie podaje się co miesiąc przez pierwsze trzy miesiące leczenia. W dalszej fazie preparat podaje się tylko w przypadku ponownej utraty wzroku. Z drugiej strony, w przypadku cukrzycowego obrzęku plamki, co miesiąc wykonuje się zastrzyk, aż do uzyskania maksymalnej ostrości wzroku. Ponieważ powinien być stosowany wyłącznie w warunkach aseptycznych, tylko wykwalifikowany okulista może podawać substancję czynną.
Tutaj znajdziesz swoje leki
➔ Leki na zaburzenia widzenia i dolegliwości oczuZagrożenia i skutki uboczne
Do najczęstszych skutków ubocznych należą problemy z oczami z mętów, uczucie ciał obcych, ból i krwawienie. Podczas leczenia ranibizumabem może również wystąpić wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego z bólem głowy lub nadciśnieniem tętniczym. Rzadko dochodzi do infekcji jamy oka lub uszkodzenia siatkówki. Po leczeniu można podać pacjentowi krople do oczu z antybiotykiem, aby zapobiec zakażeniu. W rzadkich przypadkach po leczeniu ranibizumabem może rozwinąć się zaćma.
Pomimo raczej niskiego wskaźnika skutków ubocznych, terapia ranibizumabem jest częściej krytykowana. W badaniach porównano dwie substancje czynne ranibizumab i bewacyzumab. Wykazano, że bewacyzumab jest równie skuteczny, jak znacznie droższy składnik aktywny ranibizumab. Stosowanie bewacyzumabu wiąże się również z brakiem większego ryzyka lub większą liczbą skutków ubocznych, tak więc stosowanie droższego ranibizumabu w rzeczywistości nie jest uzasadnione.
