Z Ton naczyniowy odpowiada ogólnemu stanowi napięcia mięśni naczyniowych, które odpowiadają za krążenie krwi. Wyższa regulacja spoczywa na współczulnym, ale lokalne regulatory są również dostępne dla organizmu. Nieprawidłowe skurcze mięśni naczyniowych nazywane są skurczami naczyń i mogą wynikać z różnych chorób.
Co to jest napięcie naczyniowe
Ludzki układ krwionośny jest wyposażony w mięśnie zwane również mięśniami naczyniowymi. Gładkie mięśnie naczyniowe nadają naczyniom odpowiedni ton. Każdy mięsień ma podstawowy ton. Jest to stan napięcia, który struktura ciała utrzymuje nawet bez rzeczywistego pobudzenia. W ten sposób podstawowy ton można odróżnić od skurczu, który mięsień może aktywnie podjąć, gdy jest podekscytowany. To skurczenie zwiększa ton i pozwala mu wznieść się ponad ton podstawowy.
Napięcie naczyniowe jest podstawowym stanem napięcia, który występuje w gładkich mięśniach naczyniowych bez uprzedniego wzbudzenia lub skurczu. Zmiany napięcia naczyniowego automatycznie prowadzą do zmian w świetle naczynia.
Wzrost napięcia powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych. Zmniejszenie prowadzi do zwężenia naczyń na szerokość światła. Dlatego od napięcia naczyń krwionośnych zależy, ile krwi może przepłynąć przez naczynia krwionośne w jednostce czasu. Napięcie mięśni naczyniowych wpływa na opór naczyniowy i miejscowy przepływ krwi. Jako suma kolejnych oporów napięcie naczyniowe to całkowity opór obwodowy, który znacząco reguluje ciśnienie krwi. Mięśnie są kontrolowane przez autonomiczny układ nerwowy.
Funkcja i zadanie
Podczas skurczu naczyń mięśnie naczyniowe kurczą się. Zmniejsza to światło naczyń krwionośnych i zmniejsza się szybkość przepływu krwi. Z drugiej strony rozszerzenie naczyń występuje, gdy mięśnie naczyniowe rozluźniają się. Światło się zwiększa i zwiększa się przepływ krwi. W ten sposób napięcie mięśni naczyniowych determinuje ilość krwi przepływającej przez poszczególne naczynia.
Podstawowy ton leży między skurczem a rozszerzeniem naczyń. W stanie spoczynku mięśnie naczyniowe nie są ani całkowicie rozluźnione, ani aktywnie skurczone, ale mają raczej podstawowy ton. Napięcie naczyniowe zależy od różnych czynników wpływających, które mają regulacyjny wpływ na ciśnienie krwi. Jedną z tych wpływających zmiennych jest ton współczulnego układu nerwowego. Ta część autonomicznego układu nerwowego determinuje stan pobudzenia układu nerwowego. Środek współczulny ma działanie zwężające naczynia krwionośne i poprzez ten wpływ odpowiada za ich zasadowe tonizowanie. Kiedy układ współczulny jest zahamowany, wpływa to na napięcie naczyń. Zahamowanie trwale tonizującego współczulnego układu nerwowego prowadzi do rozszerzenia naczyń.
Oprócz napięcia współczulnego układu nerwowego na napięcie mięśni naczyniowych wpływają hormony, takie jak hormon stresu adrenalina oraz substancje takie jak angiotensyna II czy wazopresyna.
Ponadto mięśnie naczyniowe mają lokalne mechanizmy regulacyjne. Należą do nich efekt Baylissa i mechanizm Eulera-Liljestranda. Efekt Baylissa odpowiada mechanizmowi utrzymywania stałego przepływu krwi narządowej pomimo zmieniających się wartości ciśnienia krwi. Mechanizm Eulera-Liljestranda powoduje odruchowe zwężenie tętnic płucnych w niedotlenieniu.
Ponadto czynniki śródbłonkowe wpływają na napięcie naczyń. Należą do nich na przykład NO, prostaglandyna E2 i prostacyklina. Ponadto metabolity tkankowe, takie jak jony H + lub adenozyna, również mają wpływ na napięcie naczyń, a tym samym automatycznie na panujące ciśnienie krwi.
Choroby i dolegliwości
Jedną z najbardziej znanych chorób z patologicznym napięciem naczyniowym jest tak zwana dławica piersiowa. Jest to napadowy ból w okolicy klatki piersiowej, który jest wywoływany przez krótkotrwałe zaburzenie krążenia w sercu i zwykle występuje jako część choroby niedokrwiennej serca. Szczególnie szczególna postać dławicy Prinzmetala jest związana z patologicznym napięciem naczyniowym. Związane z tym niedokrwienie mięśnia sercowego jest spowodowane skurczem tętnicy wieńcowej. Napad może trwać od kilku sekund do minut. Spastyczne zwężenie tętnicy występuje najczęściej w kontekście mniej lub bardziej silnego obciążenia organizmu lub psychiki.
Zasadniczo na wszystkie naczynia ciała mogą wpływać skurcze spastyczne, a ich światło może być znacznie zmniejszone podczas tych zjawisk przypominających drgawki, co powoduje zmniejszenie przepływu krwi w miejscowej tkance.
Wszystkie skurcze naczyń są podsumowane terminem skurcz naczyń. Wyrażenie to wiąże się z nagłym, spazmatycznym zwężeniem naczyń krwionośnych wywołanym przez określony bodziec. Takie zjawiska w mózgu są znane jako skurcze naczyń mózgowych i czasami mogą mieć konsekwencje zagrażające życiu. Często są powikłaniem krwotoku podpajęczynówkowego lub objawem zaburzeń neurologicznych.
Te patologiczne zmiany napięcia naczyniowego można sobie wyobrazić także po pewnych rodzajach zatruć, zwłaszcza w związku z używaniem kokainy i metamfetaminy. Kiedy pojawia się krwawienie, krew, która weszła, rozpada się w przestrzeni podpajęczynówkowej, uwalniając substancje zwężające naczynia krwionośne. Ponieważ konsekwencją skurczu naczyń mózgowych jest niedostateczna podaż krwi i tlenu do części mózgu, częstą konsekwencją tego zjawiska jest udar wtórny. Ponieważ współczulny układ nerwowy reguluje napięcie naczyniowe, patologiczne tony naczyniowe można w zasadzie przypisać również nieprawidłowościom w tym obszarze mózgu.
Przykładem jest zespół Raynauda. Stan ten powoduje bladość palców u rąk i nóg pacjentów z powodu skurczu naczyń. Organizm minimalizuje utratę ciepła pod wpływem zimna, stymulując autonomiczny układ nerwowy. Ten proces kieruje więcej krwi do głębszych żył ciała. W zespole Raynauda na proces ten wpływa rozregulowanie, które zachodzi przede wszystkim we współczulnej części autonomicznego układu nerwowego i poprzez receptory alfa-adrenergiczne prowadzi do nadmiernego zwężenia wszystkich tętnic końcowych.
