Anosmia

Pacjenci poniżej a Anosmia całkowicie stracił zdolność postrzegania zapachów. Żadnej z ponad 10 000 znanych możliwych odmian zapachów nie można już dostrzec. Różne formy anosmii nie są rzadkie.

Co to jest brak węchu?

WHO szacuje, że co roku dziesiątki tysięcy ludzi cierpi na anosmię.
© Axel Kock - stock.adobe.com

Wszystkie zapachy są odbierane i przetwarzane w mózgu, dzieje się to poprzez tak zwane komórki węchowe w podniebieniu. Stamtąd informacja jest przekazywana jako impuls nerwowy przez nerwy węchowe do kory mózgowej. W przypadku braku węchu ten fizjologiczny proces jest zaburzony lub w ogóle nie może mieć miejsca. Jak dokładna konwersja informacji węchowych w percepcję węchową zachodzi w mózgu, nie zostało jeszcze ostatecznie wyjaśnione.

Część mózgu odpowiedzialna za percepcję zapachów jest również odpowiedzialna za przetwarzanie emocji. W życiu codziennym brak percepcji zapachów skutkuje różnymi ograniczeniami dla osób dotkniętych chorobą, w połączeniu ze znacznie obniżoną jakością życia. Ponieważ zmysł węchu jest również ściśle powiązany ze zmysłem smaku, stwarza to również problemy. Na przykład, jeśli w ustach włoży się kawałek czekolady, dotknięci mogą posmakować tylko słodyczy, ale nie subtelnych niuansów czekoladowego aromatu.

WHO szacuje, że co roku dziesiątki tysięcy ludzi cierpi na anosmię. W zależności od przyczyny, brak węchu może być przejściowym zaburzeniem lub trwałym ograniczeniem na całe życie. Zgodnie z przepisami Kodeksu Ubezpieczeń Społecznych poszkodowani mogą zlecić lekarzowi orzeczenie o stopniu niepełnosprawności na podstawie pewnego stopnia anosmii.

przyczyny

Powody pojawienia się anosmii mogą być bardzo różne. W całkowitej anosmii funkcja nerwów węchowych całkowicie zawiodła. Nie można wtedy w ogóle wyczuć zapachów. Jeśli występuje selektywna anosmia, osoby dotknięte chorobą nie mogą już odczuwać pewnych zapachów. Większość starszych pacjentów nawet przez długi czas nie zauważa tego obrazu klinicznego.

Ponadto należy rozróżnić między anosmią obwodową i centralną, w zależności od lokalizacji i zakresu uszkodzenia nerwów:

• Jeśli uszkodzone są tylko komórki węchowe, mamy do czynienia z anosmią obwodową.

• Jeśli nie można przetworzyć percepcji zapachów w mózgu, lekarze mówią o centralnej anosmii spowodowanej uszkodzeniem mózgu.

Główną przyczyną wszystkich typów anosmii jest degeneracja komórek nerwowych lub mózgowych wraz z wiekiem. Zwłaszcza po 60 roku życia zdolność węchu znacznie spada u obu płci. Jest to jednak długi, raczej pełzający proces. Palenie wziewne i nadmierne spożycie alkoholu z pewnością również prowadzą do poważnych zaburzeń węchu. Wywołane przez to uszkodzenie nerwów jest do pewnego stopnia w pełni odwracalne.

Tutaj znajdziesz swoje leki

➔ Leki na przeziębienie i przekrwienie błony śluzowej nosa

Objawy, dolegliwości i oznaki

Zmiany te nie są nawet zauważane od dawna, zwłaszcza w osłabionych obwodowych postaciach zaburzeń węchowych na skutek zwyrodnienia nerwów. W przypadku centralnej anosmii objawy mogą wystąpić szybciej, jeśli na przykład przyczyną jest wzrost guza.

Jeśli występuje przeszkoda w oddychaniu przez nos, zdolność postrzegania zapachów jest również ograniczona. Ponieważ cząsteczki gazu przenoszące zapach tylko częściowo docierają do komórek węchowych. W przypadku uszkodzenia komórek węchowych pacjenci skarżą się na nieprzyjemny zapach, zwany również złudzeniem węchowym, a także na obustronny spadek zdolności węchowych.

Osoby dotknięte chorobą uważają ten proces za bardzo niewygodny. Ponieważ brak węchu zawsze wpływa na percepcję smaku, osoby dotknięte chorobą często skarżą się na utratę apetytu lub nastroje depresyjne. Nie można już wyczuć zapachu własnego ciała, co może również prowadzić do ograniczeń społecznych.

Diagnoza i przebieg

Podejrzewaną diagnozę podejmuje lekarz rodzinny, a ostateczną diagnozę lekarz laryngolog. Aby ustalić diagnozę, całą błonę śluzową nosa bada się za pomocą rinoskopu. Jest to elastyczny endoskop nosowy z dodatkowym źródłem światła, dzięki któremu lekarz może ocenić stan błony śluzowej nosa.

Ponadto należy szczegółowo zbadać węch, aby potwierdzić diagnozę. Odbywa się to subiektywnie poprzez prezentację różnych zapachów i obiektywnie metodą tak zwanej elektronowej olfaktometrii reakcyjnej. Jeśli podejrzewa się centralną anosmię, stosuje się również procedury obrazowania, takie jak CT lub MRI.

Komplikacje

Wrodzony brak węchu zwykle nie powoduje żadnych komplikacji. Z drugiej strony nagła anosmia często wiąże się z różnymi problemami. Przede wszystkim nagły brak węchu powoduje utratę jakości życia. Konsekwencje psychologiczne obejmują depresję i zaburzenia lękowe, lęk przed nieprzyjemnym zapachem, a także poważne zaburzenia zachowania.

W dłuższej perspektywie brak węchu obniża ogólne samopoczucie; wcześniejsza jakość życia zwykle nie jest już osiągana w przypadku nagłej choroby. Fizycznie brak węchu może szybko doprowadzić do niedożywienia, a następnie do objawów niedoboru i innych dolegliwości. Jedzenie jest często zbyt słone lub przesycone przez osoby dotknięte chorobą, aby wzmocnić doznania smakowe.

Może to uszkodzić kubki smakowe, ale także różne problemy zdrowotne. Brak węchu oznacza również, że istnieje ryzyko spożycia trującej lub zepsutej żywności, co może prowadzić np. Do zatrucia pokarmowego.

Istnieje zagrożenie życia, jeśli ulatniające się gazy lub pożary nie mogą być zauważone z powodu anosmii. Ponadto brak węchu w życiu codziennym iw pracy może prowadzić do problemów, które często wywołują silny stres psychiczny i emocjonalny. Dlatego nagle pojawiająca się anosmia musi być zawsze wyjaśniona przez lekarza.

Kiedy powinieneś iść do lekarza?

Jeśli podejrzewasz brak węchu, powinieneś jak najszybciej porozmawiać z lekarzem. Często brak zapachu jest spowodowany nieszkodliwą przyczyną, którą można szybko zdiagnozować i leczyć. Jeśli jednak jest to brak węchu, konieczna jest szybka diagnoza, ponieważ przyczyną może być guz lub choroba zwyrodnieniowa nerwu lub mózgu. Szczególnie osoby powyżej 60 roku życia powinny zgłosić się do lekarza z problemami węchowymi.

Zdolność węchu znacznie spada wraz z wiekiem i może powodować brak węchu w dłuższej perspektywie - ale można to dobrze leczyć, jeśli zostanie zdiagnozowane w odpowiednim czasie. Dlatego szczególnie grupy wysokiego ryzyka, takie jak nałogowi palacze i osoby regularnie pijące alkohol, powinny mieć zbadany ograniczony węch. Ponieważ brak węchu często nie jest natychmiast zauważany przez osoby dotknięte chorobą, zalecane są autotesty. Jeśli zmysł węchu lub smaku jest postrzegany jako osłabiony, wskazana jest wizyta u lekarza. Pozostałymi kontaktami są laryngolodzy i, w zależności od przyczyny, różni interniści.

Lekarze i terapeuci w Twojej okolicy

Leczenie i terapia

Leczenie jakiejkolwiek postaci anosmii zawsze musi być oparte na przyczynie. W wielu przypadkach terapię uważa się za złożoną i trudną, a całkowity proces gojenia wymaga zwykle cierpliwości. W przypadku zasadniczych postaci anosmii, tj. Bez jasno określonej przyczyny, często można zaobserwować tendencję do samoleczenia. Jeśli przyczyną jest stan zapalny lub polipy błon śluzowych nosa lub zatok przynosowych, bezosmia zwykle ustępuje, gdy tylko ustąpi proces zapalny.

Skutkiem ubocznym mogą być również leki, które mogą powodować ciężkie zaburzenia węchu; w takich przypadkach konieczne jest odstawienie leku lub zastąpienie go preparatami zastępczymi. W przypadku anosmii centralnej niestety w większości przypadków nie jest możliwe odzyskanie pełnej zdolności węchowej z powodu nieodwracalnego uszkodzenia nerwu. Wirusy grypy mogą również prowadzić do poważnych, nieodwracalnych uszkodzeń komórek węchowych, a tym samym do anosmii opornej na terapię.

Perspektywy i prognozy

Rokowanie w przypadku braku węchu zależy od jego przyczyny i lokalizacji. Jeśli stan zapalny błon śluzowych nosa lub zapalenie zatok jest przyczyną braku percepcji węchowej, istnieje duże prawdopodobieństwo, że osoby dotknięte chorobą powrócą do węchu. Poczucie zapachu zwykle poprawia się samoistnie po silnym przeziębieniu. Przewlekłe zapalenie błon śluzowych lub alergie można leczyć lekami zmniejszającymi obrzęk. Jeśli brak węchu jest spowodowany polipami, chirurgiczne usunięcie pomaga przywrócić zmysł węchu.

Jeśli brak węchu występuje jako efekt uboczny leków, takich jak antybiotyki, wystarczy je zatrzymać. Jeśli jednak brak węchu był spowodowany urazowym uszkodzeniem mózgu, rokowanie jest gorsze. Tylko około jeden na pięciu odzyskuje zmysł węchu. Jeśli występuje centralny brak węchu, na przykład z powodu demencji lub choroby Parkinsona, należy zwrócić uwagę na leczenie ciężkiej choroby podstawowej.

Według badań pacjenci z anosmatem, którzy regularnie biorą udział w treningu węchowym, mają dobre rokowanie na całkowite lub przynajmniej częściowe wyleczenie z zaburzeń węchowych. Eksperci podejrzewają, że komórki węchowe odrastają po sześciu miesiącach treningu.

W niektórych przypadkach brak węchu jest wrodzony lub nie można zidentyfikować przyczyny. Samoistne wyleczenie jest rzadkie, ale zasadniczo nie można go wykluczyć.

Tutaj znajdziesz swoje leki

➔ Leki na przeziębienie i przekrwienie błony śluzowej nosa

zapobieganie

Gdy tylko zostanie zdiagnozowana anosmia, istnieje ryzyko dla osób dotkniętych chorobą, że nawet niebezpieczne zapachy toksycznych oparów, ognia lub zepsutej żywności nie będą już słyszalne. Dlatego warto poinformować członków rodziny o chorobie.Aby zapobiec pełzającej anosmii związanej z wiekiem, w podejrzanych przypadkach przydatna może być coroczna kontrola węchu. Aby zapobiec anosmii spowodowanej używkami, należy unikać spożywania alkoholu i nikotyny.

Opieka postpenitencjarna

Stopień, w jakim konieczna jest dalsza opieka, zależy od tego, czy zmysł węchu można przywrócić poprzez wstępną terapię, czy nie. Jeśli wynik jest pozytywny, nie powinno być więcej skarg. Opieka nie jest wymagana. Nie oznacza to jednak, że anosmia nie może wystąpić po raz drugi. Nie ma odporności. Znane przyczyny mogą ponownie spowodować utratę węchu.

Sytuacja jest inna, jeśli osoby dotknięte chorobą nie odzyskują całkowicie lub wcale węchu po wstępnym leczeniu. W zależności od przyczyny lekarze mogą podawać leki lub wykonywać inną operację. Naukowcy zakładają, że ludzkie komórki węchowe odrastają, jeśli zostaną odpowiednio przeszkolone. Dodatkowo pacjenci otrzymują tzw. Pachnące długopisy, które muszą wąchać kilka razy dziennie.

Anosmii nie można zapobiec za pomocą środków zapobiegawczych. Na tym etapie nie można rozpocząć dalszej opieki. Przeciwnie, stara się usunąć przyczyny utraty węchu odpowiednimi metodami i przywrócić zmysł powonienia odpowiednią terapią. Brak sukcesu ma poważne konsekwencje dla chorych. Nie można już dłużej cieszyć się jedzeniem. W kontaktach społecznych brakuje wielu bodźców.

Możesz to zrobić sam

Utrata węchu znacznie obniża jakość życia, aw niektórych sytuacjach może być nawet niebezpieczna. Często nie docenia się znaczenia zmysłu powonienia w radzeniu sobie z życiem codziennym i pomija się jedynie stymulującą percepcję zmysłową.

Jednak osoby dotknięte chorobą muszą zdać sobie sprawę, że nie mogą już zidentyfikować skażonej żywności, tak jak kiedyś. Dlatego przy przechowywaniu łatwo psującej się żywności wymagana jest duża ostrożność. W razie wątpliwości żywność należy wyrzucić, ponieważ zatrucie pokarmowe może być bardzo niebezpieczne.

Osoby, które mieszkają samotnie lub regularnie przebywają same w domu, powinny również pamiętać, że nie mogą już odczuwać węchu w mieszkaniu. Dlatego ważne jest, aby zainstalować wystarczającą liczbę czujników dymu i regularnie sprawdzać ich działanie.

Osoby dotknięte chorobą są często niespokojne w kontaktach społecznych z innymi, ponieważ nie są już w stanie dostrzec, czy pachną potem w gorące letnie dni, cierpią na nieświeży oddech, czy włożyły za dużo perfum lub po goleniu. Tutaj osoby dotknięte chorobą powinny szukać kogoś, komu mogą zaufać w pracy lub w innych grupach, w których regularnie się przemieszczają, kto może wskazać na możliwe faux pas.