Eikozanoidy

Eikozanoidy są hormonopodobnymi substancjami hydrofobowymi, które działają jako neuroprzekaźniki lub immunomodulatory. Powstają w trakcie metabolizmu tłuszczów. Materiałami wyjściowymi są kwasy tłuszczowe omega-6 i omega-3.

Co to są eikozanoidy?

Eikozanoidy podobne do hormonów odgrywają główną rolę jako neuroprzekaźniki lub immunomodulatory. Czasami wywołują przeciwne reakcje. Zasadniczo są mediatorami między układem odpornościowym a układem nerwowym. Eikozanoidy pochodzą z kwasów tłuszczowych omega-6 lub omega-3.

Zawierają 20 atomów węgla, od których pochodzi ich nazwa. W języku greckim słowo dwadzieścia oznacza „eikosi”. Wszystkie eikozanoidy zawierają kwas prostanowy jako podstawową strukturę. Istnieją trzy serie eikozanoidów. Seria 1 jest syntetyzowana z kwasu dihomogammalinolenowego (DGLA) i ma właściwości przeciwzapalne. Dlatego składniki aktywne z tej serii są często określane jako dobre eikozanoidy. Seria 2 z tak zwanymi złymi eikozanoidami odpowiada za reakcje zapalne i przewodzenie bólu. Wykonany jest z kwasu arachidonowego (AA).

Seria 3 pochodzi z kwasu eikozapentaenowego (EPA). Ta seria ma również działanie przeciwzapalne i jest antagonistą serii 2. Grupy substancji powstałe w tej serii działają poprzez receptory błonowe sprzężone z białkiem G. Poszczególne grupy substancji można podzielić na prostaglandyny, prostacykliny, tromboksany i leukotrieny. Najważniejszą serią eikozanoidów jest seria 2, chociaż zawiera substancje sprzyjające stanom zapalnym. Są to jednak reakcje obronne organizmu, które są niezbędne w nagłej sytuacji.

Funkcja, efekt i zadania

Eikozanoidy reprezentują wiele hormonopodobnych substancji czynnych, które pełnią różne funkcje dla organizmu. Ogólnie są to substancje, które pośredniczą między układem odpornościowym a układem nerwowym.

W przypadku infekcji, urazów, urazów lub narażenia na obce cząstki, niektóre eikozanoidy pobudzają reakcje obronne, które wyrażają się stanem zapalnym i bólem. Przeciwnicy tych substancji, które należą do tej samej klasy substancji, również działają przeciwzapalnie. Obie funkcje są niezbędne dla organizmu. W przypadku serii 1 jako materiał wyjściowy odpowiedzialny jest kwas dihomogammalinolenowy (DGLA). Związek ten jest prekursorem przeciwzapalnych eikozanoidów z serii 1. Jednocześnie jest jednak również prekursorem kwasu arachidonowego, który z kolei działa jako materiał wyjściowy dla eikozanoidów serii 2.

Kwas arachidonowy jest zawsze związany z syntezą zapalnych eikozanoidów. W rzeczywistości metabolizm kwasu arachidonowego tworzy metabolity o niekiedy bardzo przeciwnych funkcjach. Tutaj również występują metabolity zapalne i podwyższające gorączkę, a także przeciwzapalne i obniżające gorączkę. Eikozanoidy z serii 3 działają przeciwzapalnie i działają jak prawdziwe odpowiedniki serii 2. Ich materiałem wyjściowym jest kwas eikozapentaenowy oraz, w przeciwieństwie do innych serii, kwas tłuszczowy omega-3. Większość eikozanoidów nazywa się również prostaglandynami. Są prawie identyczne z trzema seriami.

Są więc prostaglandyny o działaniu prozapalnym i przeciwzapalnym. Zdecydowanie najważniejszą rolę odgrywają prostaglandyny z serii 2. Odpowiadają one za ból, stany zapalne i krzepliwość krwi, dlatego są szczególnym celem przemysłu farmaceutycznego. Testuje się różne leki, aby ograniczyć ich skuteczność. Prostaglandyny serii 2 obejmują również prostacyklinę i tromboksan.

Prostacyklina bierze udział w reakcjach zapalnych. Jednocześnie jednak przeciwdziała krzepnięciu krwi. Tromboksan jest antagonistą prostacykliny pod względem krzepnięcia krwi. Aktywuje agregację płytek krwi. Do eikozanoidów należą również leukotrieny. Leukotrieny nie są prostaglandynami. Ale pochodzą również z kwasu arachidonowego. Znajdują się w białych krwinkach, a także sprzyjają procesom zapalnym.

Edukacja, występowanie, właściwości i optymalne wartości

Eikozanoidy pochodzą z nienasyconych kwasów tłuszczowych. Główną rolę odgrywają kwasy tłuszczowe omega-6 i omega-3. W przypadku eikozanoidów serii 1 i 2 jako materiał wyjściowy stosowany jest kwas gamma-linolenowy.

Jest to kwas tłuszczowy omega-6, który jest syntetyzowany z niezbędnego kwasu linolowego lub spożywany z olejami roślinnymi. Kwas dihomogammalinolenowy i kwas arachidonowy powstają z kwasu linolowego i ostatecznie kwasu gamma-linolenowego. Jednak niezależnie od biosyntezy kwas arachidonowy jest również dostarczany z pożywieniem. W końcu kwas linolowy jest materiałem wyjściowym dla eikozanoidów zarówno przeciwzapalnych, jak i przeciwzapalnych. Kwas gamma-linolenowy występuje szczególnie w oleju z ogórecznika lekarskiego, oleju z wiesiołka i oleju z konopi.

Ich materiał wyjściowy (kwas linolowy) można znaleźć w wielu olejach roślinnych, takich jak olej słonecznikowy, rzepakowy czy oliwa z oliwek. Kwas tłuszczowy omega-3, kwas eikozapentaenowy, jest materiałem wyjściowym dla przeciwzapalnych eikozanoidów z serii 3, które są również antagonistami serii 2. Kwas eikozapentaenowy występuje głównie w oleju rybnym. Łosoś i śledź są szczególnie bogate w kwas eikozapentaenowy.

Choroby i zaburzenia

Wszystkie eikozanoidy pełnią w organizmie niezwykle ważne funkcje. Reakcje zapalne wywołane przez różne prostaglandyny są również istotne dla fizycznych reakcji obronnych.

Jednak te prostaglandyny są również aktywne w reakcjach alergicznych i chorobach autoimmunologicznych. W tym przypadku reakcja immunologiczna jest skierowana przeciwko normalnie nieszkodliwym obcym białkom lub, w przypadku chorób autoimmunologicznych, nawet przeciwko własnym białkom organizmu. Nie jest jeszcze w pełni zrozumiałe, które procesy prowadzą do tych nieprawidłowych reakcji. Jednak wzmocnione działanie eikozanoidów serii 2 może również do tego prowadzić. Aby temu zapobiec, w diecie musi istnieć zrównoważony stosunek kwasów tłuszczowych omega-6 i omega-3.

Obecnie kwasy tłuszczowe omega-6 są spożywane w wystarczających ilościach z pożywieniem. Jednak często występuje niedobór kwasów tłuszczowych omega-3, ponieważ obecnie można je uzyskać głównie z oleju rybnego. Jednak choroby takie jak cukrzyca, otyłość, stres, choroby wątroby, brak aktywności fizycznej czy brak witamin i minerałów mogą również wpływać na procesy metaboliczne w organizmie w taki sposób, że powstaje nierównowaga między kwasami tłuszczowymi omega-6 i omega-3. Skutkiem tego są nasilone reakcje zapalne i częstsze występowanie alergii, dolegliwości astmatycznych i chorób autoimmunologicznych.