Rodzina miętowa Orthosiphon, również pod nazwą Kocia broda znany, to rodzaj roślin zielnych lub półkrzewiastych, występujących głównie w niektórych tropikalnych regionach Azji, Afryki i Australii. Wiadomo, że składniki drugorzędne, takie jak triterpeny, flawonoidy i saponiny, działają moczopędnie i przeciwzapalnie. Herbata z liści, znana również jako indyjska herbata nerkowa, jest zalecana przy stanach zapalnych i infekcjach dolnych dróg moczowych oraz w leczeniu małych ziarnistych kamieni nerkowych (żwir nerkowy).
Występowanie i uprawa ortosyfonu
Orthosiphon tworzy rodzaj roślin wieloletnich, zielnych do półkrzewiastych o wzroście do 80 centymetrów. Orthosiphon należy do rodziny miętów, liczącej około 45 znanych gatunków. Długie, zakrzywione pręciki wystające z boku kwiatów nadały jej popularną w Niemczech nazwę „kocia broda”.
Końcowe kwiaty, ułożone w wiechy lub kolce, a liście wydzielają charakterystyczny, słabo aromatyczny zapach, zawdzięczany zawartym w nich olejkom eterycznym. Główne obszary występowania Orthosiphon to tropikalne regiony Azji i Afryki oraz północno-wschodnia Australia. Występowanie większości gatunków jest ograniczone do niektórych regionów z kilkoma wyjątkami.
Na przykład zakres gatunków, takich jak Orthosiphon adenocaulis, biflorus i kilka innych, ogranicza się do Madagaskaru, podczas gdy Orthosiphon aristatus można znaleźć w tropikalnej Azji, północnej Australii, a nawet w subtropikalnych regionach Azji. Orthosiphon jest uprawiany głównie w Australii, Indonezji i krajach takich jak Wietnam i Gruzja.
Przyczyna uprawy rośliny tkwi w drugorzędnych składnikach prozdrowotnych, które są zalecane m.in. do leczenia bakteryjnych stanów zapalnych dolnych dróg moczowych oraz do wypłukiwania żwiru nerkowego, piaskowych kamieni nerkowych.
Efekt i aplikacja
Mechanizm działania Orthosiphon nie opiera się na wpływie konkretnego składnika, ale - jak w przypadku większości innych roślin leczniczych - na ogólnym działaniu różnych składników związku. Orthosiphon ma wiele do zaoferowania pod względem składników. Oprócz różnych flawonoidów, pochodnych kwasu kawowego i olejków eterycznych, które zawierają terpeny, tri- i diterpeny oraz seskwiterpeny, szczególne znaczenie ma wysoka zawartość soli potasowych.
Potas ma szczególne znaczenie w regulowaniu równowagi płynów oraz wpływa na pracę mięśni i nerwów oraz rytm serca. Niedobór potasu może wywołać tak różnorodne objawy, jak zmęczenie, skurcze mięśni, zaparcia, bóle głowy, zawroty głowy, a nawet nieregularne bicie serca.
Orthosiphon ma również działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwzapalne i przeciwskurczowe. Przykładowo, zawarte flawonoidy, sinensetyna i eupatoryna, hamują enzymy zapalne, przez co występuje efekt przeciwzapalny. Diuretyki syntetyczne niosą ze sobą ryzyko pogorszenia funkcjonowania równowagi elektrolitów poprzez wypłukiwanie elektrolitów - zwłaszcza potasu.
W przypadku Orthosiphon to niebezpieczeństwo nie istnieje, ponieważ odpowiednie minerały są ponownie wchłaniane lub, w przypadku potasu, są również dostarczane w wystarczających ilościach. Prozdrowotne składniki zawarte są głównie w liściach rośliny, dzięki czemu najprostsze zastosowanie w przygotowaniu herbaty stanowią liście kociej brody.
W niektórych kulturach Wschodu działanie herbaty jest znane od wieków i jest stosowana w leczeniu dolegliwości nerek i pęcherza. W języku niemieckim herbata z liści ortosyfonu znana jest również pod nazwą indyjskiej herbaty z nerek lub herbaty Java. W ostrych objawach zalecana jest średnia dzienna dawka od sześciu do dwunastu gramów.
Odpowiada to około trzem do sześciu filiżankom herbaty i dwóm do trzech łyżeczek suszonych i pokruszonych liści na filiżankę. Suszone liście zalewamy wrzącą wodą i herbatę należy parzyć przez pięć do dwudziestu minut. Aby herbata zatrzymała ciepło, można ją przykryć lub namoczyć w termosie.
W ciągu dnia należy pić od trzech do sześciu filiżanek. Orthosiphon jest również dostępny jako nalewka oraz w postaci kropli, tabletek, kapsułek i globulek. Dostępne są również preparaty łączone, w których Orthosiphon łączy się z liśćmi brzozy i nawłoci lub innymi składnikami ziołowymi.
Znaczenie dla zdrowia, leczenia i zapobiegania
Szczególne znaczenie Orthosiphon dla zdrowia polega na tym, że dotychczas nie są znane żadne niepożądane skutki uboczne. Jednak ze względu na brak dostępnych badań i doświadczenia kobiety w ciąży i dzieci powinny powstrzymać się od stosowania preparatu Orthosiphon. To samo dotyczy osób z obrzękiem spowodowanym upośledzeniem czynności nerek lub serca.
Osoby, u których objawy nasilają się podczas leczenia lub mają krew w moczu, powinny również zgłosić się do lekarza w celu wyjaśnienia. Ze względu na „efekt flushingu” należy zapewnić odpowiednie nawodnienie w inny odpowiedni sposób podczas peklowania herbaty lub przyjmowania preparatu Orthosiphon. Orthosiphon okazał się szczególnie przydatny w leczeniu bakteryjnego zapalenia nerek, pęcherza i moczowodów, a także błon śluzowych całego układu moczowo-płciowego.
Oprócz ukierunkowanego leczenia infekcji dolnych dróg moczowych, „płukanie organizmu” herbatą z liści ortosyfonu zapewnia również ogólny składnik zdrowotny w wypłukiwaniu i usuwaniu wszelkich szkodliwych substancji i toksyn z organizmu. Dla osób ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia kamicy nerkowej lub kilku małych kamieni nerkowych (żwiru nerkowego) Orthosiphon oferuje dobry sposób zapobiegania.
Najlepszą ochronę przed tworzeniem się nowego kamienia moczowego zapewnia regularne spożywanie herbaty, które należy łączyć z dużą ilością płynów, zmniejszonym spożyciem białka i wystarczającą ilością ruchu. W przypadku ostrych dolegliwości profilaktyka nie zastąpi jednak wizyty u lekarza.
